Uzdatnianie wody i filtracja wody często polega na jej zmiękczaniu. Filtry do wody mające ją zmiękczać opierają się na metodzie wymiany jonowej. Te specjalne filtry do wody zawierają odpowiednie złoże (najczęściej żywicę jonowymienną), przez nie przepływa woda.

Przepływowi wody towarzyszy wymiana jonów odpowiedzialnych za twardość wody, przede wszystkim wapnia i w mniejszym stopniu magnezu na neutralne jony sodu. Kiedy kończy się zdolność złoża do wymiany  jonowej następuje jego automatycznie regeneracja. Żywotność takiego złoża wynosi około dziesięciu lat, dopiero po upływie tego okresu należy je wymienić.

Aby uzdatnianie wody przebiegało jak najefektywniej, zaleca się podpięcie zmiękczacza wody na wejściu instalacji wody zimnej, następnie podłączyć go do źródła energii elektrycznej, oraz do systemu odprowadzania ścieków.

Typowe zmiękczacze do wody instalowane w domach są urządzeniami kompaktowymi i nie zajmuje wiele miejsca. Orientacyjne wymiary takiej stacji do uzdatniania wody wynoszą około dwadzieścia pięć na czterdzieści pięć na sto dziesięć centymetrów. Kolejną zaletą tych niewielkich i nowoczesnych urządzeń jest także łatwość ich obsługi. Są one bowiem zautomatyzowane i nie wymagają naszej uwagi.